با آغاز خرداد ماه و پیش از شروع تابستان شاهد خاموشی‌های مکرر و طولانی مدتی در سراسر کشور و البته پایتخت بودیم. دلایل مختلفی برای این خاموشی‌ها از سوی وزارت نیرو اعلام شده است که در این میان به نظر می‌رسد سهم مصرف برق واحدهای غیرمجاز رمزارزها بیش از سایر سهم هاست. البته به گفته محمدحسن متولی زاده، مدیرعامل شرکت توانیردر سال جاری آبی به دلیل کاهش شدید بارندگی‌ها، ۴ هزار مگاوات از ظرفیت تولید برق نیروگاه‌های برقآبی کشور را از دست داده ایم. از سویی دیگر افزایش واحدهای غیرمجاز استخراج رمزارز و رد پای آنها در بخش خانگی نیز این چالش برق را تشدید کرده است.
به گفته متخصصین هر چند سرمایه گذاری و توسعه تولید برق باید در صدر اولویت‌ها باشد، اما بخش مهمی که نباید آن را فراموش کرد مدیریت مصرف است. دامنه این مدیریت مصرف که ابزارهای متفاوتی برای آن وجود دارد، مقوله تلفات شبکه توزیع برق و همچنین مصارف در بخش‌های مختلف خانگی، صنعتی، تجاری و کشاورزی را نیز در بر می‌گیرد. چرا که بخش تقاضا همواره سرعت رشد بیشتری نسبت به بخش تولیدی دارد که این آهنگ رشد باید به تناسب برسد. نمی‌توان نواقص عملکرد وزارت نیرو در بخش‌های مختلف صنعت برق را نادیده گرفت؛ هرچند این موضوع در کوتاه مدت ایجاد نشده است، اما آثار آن سریع‌تر از زمان پیش بینی شده نمایان شد. در هر حال بدمصرف بودن ایران در بخش انرژی برق قطعی است، اما همین موضوع نیز در زمره نقیصه‌های عملکرد وزارت نیرو به شمار می‌رود که طی سال‌ها نتوانسته است با شناسایی ابزارهای مناسب این بدمصرفی را اصلاح کند.
سهم ۱۰ درصدی ایران در مصرف برق ماینرها
طبق بررسی‌های دانشگاه کمبریج درباره برآورد مصرف برق واحدهای استخراج کننده رمزارز در ایران و البته جهان در سال ۲۰۲۱ میلادی، سهم ایران از مصرف کل برق دنیا برای این صنعت، حدود ۱۰ درصد است. این دانشگاه یک دامنه از مصرف کیلووات ساعت برق را مورد بررسی قرار داده است. بر این اساس حد بالای این برآورد نشان از مصرف ۵۲۰ میلیارد کیلووات ساعت طی یک سال گذشته (معادل حدود ۶۰ هزار مگاوات مصرف برق مستمر) است؛ از طرفی حد پایین این مصرف ۱۳۱ میلیارد کیلووات ساعت در یک سال گذشته (معادل حداقل ۱۵ هزار مگاوات مصرف برق مستمر) است.
درباره نقش واحدهای غیرمجاز استخراج رمزارز و شناسایی و توقف فعالیت آنها بحث‌های مختلفی وجود دارد؛ به عقیده برخی این اقدام برای شرکت توانیر امری دشوار، زمان بر و هزینه بر است و وزارت ارتباطات از طریق مدیریت بخش مصرف اینترنت این واحدها می‌تواند آنها را شناسایی کند.
اینترنت در مقابل مصرف برق / سهم اندک ماینرهای خانگی
خسرو سلجوقی، کارشناس حوزه فناوری اطلاعات در گفتگو با خبرنگار مهر در پاسخ به اینکه آیا امکان شناسایی واحدهای غیرمجاز استخراج رمزارز از طریق اینترنت مصرفی آنها وجود دارد، گفت: باید ابتدا اشاره کرد که سهم اینترنت و پهنای باند مورد استفاده برای استخراج رمزارز در مقایسه با مصرف برق، میزان ناچیزی است. بنابراین شناسایی از این طریق مقرون به صرفه، اقتصادی و راحت نیست.
وی افزود: بنا بر اطلاعات کلی استخراج کننده‌هایی که در فضای خانگی (تعرفه برق خانگی) هستند سهم بالایی ندارند، بنابراین بیشتر این تعداد دستگاه‌های استخراج رمزارز در فضای خانگی نیستند بلکه در مراکز صنعتی، کشاورزی و… مستقر هستند که مصرف برق نامتعارفی را ایجاد می‌کنند.
به گفته سلجوقی متولیان صنعت برق بهترین ابزار برای پایش و بررسی واحدهای غیرمجاز رمزارز را در اختیار دارند؛ در این میان استفاده از کنتورهای هوشمند نقش مهم و تأثیرگذاری ایفا می‌کنند. همچنین با رجوع و استفاده از تغییرات سوابق اطلاعات میزان مصرف‌کنندگان حتی در کنتورهای غیر هوشمند هم امکان رصد کردن را به راحتی فراهم می‌کند.